De bescherming van een artistiek werk

Het werk van iedere auteur van muziek, boeken, toneel of eender welke creatieve of artistieke vorm, mag niet gebruikt worden zonder de toestemming van de auteur zelf. De auteur wordt van rechtswege hiervoor beschermd door de auteursrechten. Deze rechten

komen al tot stand bij de creatie van het auteurswerk.

Wetgeving Ik wil jullie niet vervelen met saaie wetgeving en ingewikkelde definities rondom dit onderwerp maar het is belangrijk om te weten dat de auteursrechten zijn opgenomen voor zowel België als Nederland in de nationale auteurswet. Op internationaal vlak wordt dit door de Berner Conventie geregeld.

Om van deze bescherming te kunnen genieten moet er rekening worden gehouden met enkele belangrijke kenmerken. Ik som de twee belangrijkste even op.

Het werk moet worden ‘uitgedrukt in een concrete vorm’. Dit wilt zeggen dat als een auteur met een idee in zijn hoofd rondloopt, dit werk uiteraard niet beschermd is. Het moet zintuiglijk waarneembaar zijn in de vorm van te zien of te horen.

Een ander kenmerk is dat het werk ‘origineel’ moet zijn. Een eigen of individuele inbreng van de auteur is voor het bepalen van de originaliteit van het werk noodzakelijk.

Daar er in de wetgeving geen opsomming voorkomt van wat origineel kan zijn is het bij betwisting dus aan de rechter om te bepalen of een bepaald werk aan de auteursrechtelijke beschermingseisen van orginaliteit voldoet.

Kan een auteurswerk geregistreerd worden? De auteursrechten maken onderdeel uit van de Intellectuele Eigendomsrechten net zoals octrooienrecht, merkenrecht en tekeningen-en modellenrecht. De laatste genoemden rechten genieten van bescherming vanaf het moment dat ze hun uitvinding, merknaam, handelsnaam ed laten registeren. Voor België, Nederland en Luxemburg kan dat bij de Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom (kortweg BBIE) gevestigd in Den Haag.

De auteursrechten vallen hierbij helaas buiten de boot. Er zijn geen registraties of formaliteiten vereist want, zoals eerder gezegd, zijn ze beschermd vanaf het ontstaan van het werk. De vraag die ik vaak hoor is hoe ze dan hun creatie kunnen beschermen want zonder officiële registratie is het vaak moeilijk te bewijzen, bij bijvoorbeeld beschuldigen van plagiaat, wie de oorspronkelijke auteur van het werk is.

Toch zijn er enkele mogelijkheden waarbij je een datum aan je creatie kan vastleggen waardoor de bescherming eenvoudiger wordt. Zo kan iedere auteur bij de notaris in de vorm van een akte een datum verlenen aan de creatie. Het auteurswerk kan ook gedeponeerd worden bij sommige auteursverenigingen zoals SABAM en Sofam in België. Of je kan je auteurswerk via het i-DEPOT bij de BBIE laten vastleggen. Wil je geen tussenkomst van derden dan stuur je je creatie aangetekend en goed verzegeld naar jezelf toe. Uiteraard maak je de brief niet open. De datum die het postkantoor op jouw brief heeft aangegeven wordt de datum van jouw creatie.

Dit wil echter niet zeggen dat je auteurswerk is beschermd want het moet nog steeds voldoen aan de originaliteit en concrete vorm criteria. In de VS bestaat er wel een officieel registratiekantoor namelijk de US Copyright Office waarbij de originaliteit wordt onderzocht alvorens de creatie geregistreerd kan worden. Vele Europese auteurs laten hun werk dan ook in de VS registeren. Let wel op, de creatie is dan alleen in de VS beschermd maar maakt het wel gemakkelijker als de auteur de intenties heeft om het werk ook in de VS uit te brengen.

Mijn gouden tip aan de auteurs onder jullie: laat de datum van je creatie hoe dan ook vastleggen want het zou jammer zijn dat iemand anders met jouw werk aan de haal gaat.

Sabrina Varsalona Entertainment Juriste SAVA Entertainment Law Consultancy

Bronnen: www.auteursrecht.nl www.kunstdepot.be

Voor haar eerste column lees hier